De Cirkel is een dagbestedingscentrum voor volwassenen met een beperking. Iedereen is welkom, maar vooral personen met een mentale beperking komen op de activiteiten af. De cirkel organiseert naast fysieke activiteiten ook een heel aantal culturele projecten als schilderen, drama, dans, muziek…
Deelnemers kunnen hier helemaal in opgaan. Het lijkt wel alsof ze totaal geen rekening houden met de omgeving, alsof het hen niet deert hoe een ander naar hen kijkt. Hierdoor beleven ze alles veel intenser, alsof er een soort filter wegvalt. Op dat vlak kunnen we nog iets van hen leren. Geen schaamte, gewoon helemaal opgaan in waarmee je bezig bent. Zo opgeslokt worden door een activiteit dat je tijd en ruimte helemaal vergeet. Is dat tenslotte niet waar cultuur voor wordt gemaakt?
Praktische regelingen vragen omwille van corona nu zoveel tijd en energie dat heel wat diepgang jammer genoeg verloren gaat… Het hele proces van creativiteit en warmte dat De Cirkel draaiende houdt, ligt al van maart stil. Voor cliënten vallen heel wat activiteiten weg, voor de begeleiders wordt het één grote puzzel. Er is geen eenduidigheid, waardoor je geen schema kunt maken van maart tot december. Je moet iedere week opnieuw de situatie bekijken en je planning aanpassen. Maar de begeleiders van De Cirkel vormen een hechte groep. Zij geven niet zomaar op. Klub Kultuur vroeg teamverantwoordelijke Sofie Buyens hoe het er nu in De Cirkel aan toegaat.
Zo opgeslokt worden door een activiteit dat je tijd en ruimte helemaal vergeet. Is dat tenslotte niet waar cultuur voor wordt gemaakt?
Een warme organisatie met een hecht team
De Cirkel is een warme organisatie die personen centraal plaatst en hen zo zelfstandig mogelijk probeert te houden. Het is niet onze bedoeling om betuttelend te zijn. Onze begeleiders vormen een divers team, maar zijn allemaal heel begaan. De ene begeleider heeft een nuchtere blik, een andere is creatief, nog een andere heeft een heel praktische aanpak. We vullen elkaar mooi aan.
Doordat we al zo lang samenwerken, kent iedereen elkaar door en door. Als je op zondagavond een berichtje stuurt, komt er bijna onmiddellijk reactie. Wanneer iets je niet goed lukt, schieten er direct enkele teamleden te hulp. Voor mij was het echt de geëngageerde equipe die ervoor zorgde dat ik hier zo graag wilde komen werken. Ik ben er zeker van dat onze deelnemers dat ook zo ervaren.
Na de eerste lockdown hadden we een team van zeven mensen samengesteld, maar met de nieuwe maatregelen mag dat ook niet meer. We zullen dus weer nieuwe oplossingen moeten zoeken. Gelukkig hebben we veel ruimtes en houdt iedereen zich aan de afspraken. Het is geweldig om te zien hoe gemotiveerd en geëngageerd iedereen blijft ondanks de coronacrisis. Iedereen doet enorm zijn best om te blijven komen.
Samen staan we sterk
Wie aan onze activiteiten deelneemt, wordt individueel opgevolgd. Het kan goed zijn dat twee personen eenzelfde activiteit helemaal anders ervaren. Het is belangrijk dat je dit als begeleider opmerkt en hier ook op inspeelt. Door de taken te verdelen en samen te werken kom je tot een hogere kwaliteit.
Vroeger moest een begeleider in alles een beetje thuis zijn. Hij moest bijvoorbeeld zowel kunnen zingen en dansen als kunnen tekenen en schilderen. Door gastdocenten in te schakelen proberen we de last die op hun schouders lag een beetje te verlichten. Begeleiders kunnen zich nu volledig focussen op het ondersteunen van de deelnemers. Daarvoor zijn ze in de eerste plaats ook opgeleid.
Door gastdocenten in te huren mik je bovendien meer op inclusie. Het nadeel is natuurlijk wel dat expertise best veel geld kost. Daarom werken we ook met vrijwilligers. Door de jaren heen hebben we best een groot netwerk opgebouwd. Dit netwerk bestaat voornamelijk uit buurtbewoners. Zo hebben we een activiteit waarbij we gaan wandelen met enkele honden uit de buurt. De baasjes van deze honden gaan vaak mee. Op deze manier hebben de buurtbewoners ook contact met onze deelnemers, waardoor er opnieuw een inclusie-gedachte ontstaat.
We hebben hier heel goede ervaringen mee. We voelen dat mensen onze organisatie genegen zijn. Zelfs nu blijven veel vrijwilligers regelmatig komen, ondanks de risico’s. We zijn hen erg dankbaar en proberen onze appreciatie ook zo veel mogelijk naar hen toe te uiten.
Onze waarden
Het is belangrijk dat je als begeleider je job graag doet en enthousiast bent. Deelnemers merken onmiddellijk het verschil tussen iemand die gedwongen zijn uren komt afwerken en iemand die met veel plezier en warmte aanwezig is. Daarnaast is het ook belangrijk dat je als begeleider zelfstandig werkt en zelf initiatief durft nemen. Er is helaas weinig ruimte om de begeleiders zelf ook nog eens heel hard te gaan begeleiden. Kernwaarden zijn dus assertiviteit, zelfstandigheid, creativiteit en warmte.
Onze cliënten zijn volwassen personen. Ze denken misschien op een andere manier, maar het blijven wel volwaardige individuen. Een valkuil is dat je op kinderlijk niveau activiteiten gaat aanbieden. Dit zie je wel eens bij stagairs. Zij hebben vaak ervaring in de kleuterklas en brengen hetzelfde soort activiteiten mee naar De Cirkel. Dit is echter iets dat wij hier niet willen.
Wij focussen op individualiteit en zelfstandigheid. Je kunt kleurplaten meebrengen en de deelnemers een paar uur laten kleuren, of je kunt hen nieuwe technieken aanleren en zelf aan de slag laten gaan. Van het tweede leert iedereen veel meer bij. Dit soort activiteiten brengen ook meer plezier met zich mee. Als begeleider moet je flexibel zijn en je goed kunnen aanpassen. Je leert voortdurend nieuwe dingen bij. Het is een leerproces dat nooit stopt.
Veel belevers
De activiteit met het meeste succes is zonder twijfel de bowling. Iedereen houdt van bowlen! Daarnaast zijn ook muziekactiviteiten heel populair. Vroeger probeerden we ieder jaar een musical in elkaar te steken, maar dat bleek bij nader inzien toch een beetje te ambitieus (lacht). Nu is het de bedoeling om iedere twee jaar een musical te organiseren. Al maakt corona dit helaas ook een pak moeilijker.
Gelukkig lijken onze deelnemers dit niet erg te vinden. Wij leggen de lat graag hoog, maar eigenlijk willen zij gewoon graag hun eigen muziek maken. Ze kunnen zich hier helemaal in verliezen. Het lijkt alsof ze hun omgeving dan helemaal vergeten. Eigenlijk zou iedereen eens moeten kunnen komen kijken. Je wordt automatisch helemaal warm vanbinnen.
Wij hebben heel veel belevers. Ditzijn mensen die heel graag aanwezig zijn, die sociale beleving heel belangrijk vinden en helemaal in een activiteit kunnen opgaan. Ze kunnen echter niet zo goed omschrijven hoe ze zich daarbij voelen of wat er op dat moment in hen omgaat. Het is moeilijk om te spreken vanuit hun perspectief. Ik weet niet dus niet exact hoe ze het ervaren, maar ik durf wel stellen dat cultuur erg belangrijk voor hen is.
Verborgen talent
Er zijn genoeg cliënten die in hun vrije tijd muziek spelen, dansen, tekenen, schilderen… Sommigen dromen ervan ooit mee te kunnen spelen in een band. Cultuur is een manier om sociale contacten te leggen en te onderhouden. Door kunst te maken kun je naar diepgang zoeken en jezelf uiten. Het is een ontdekkingstocht die voortdurend nieuwe uitdagingen biedt. Het belang van cultuur wordt nog steeds onderschat. Tijdens onze creatieve activiteiten komen regelmatig nieuwe talenten aan het licht. Er worden hier erg mooie dingen gemaakt!
De Cirkel is een project van vzw Pegode. Alle info over hun werking vind je hier:
Cultuur is een manier om sociale contacten te leggen en te onderhouden. Door kunst te maken kun je naar diepgang zoeken en jezelf uiten. Het is een ontdekkingstocht die voortdurend nieuwe uitdagingen biedt. Het belang van cultuur wordt nog steeds onderschat.
