Leven in het nu, dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Gelukkig kunnen kunst en cultuur je hierbij helpen. Ze creëren een moment van verstilling, zorgen voor focus en houden je aandacht vast. We spraken met Leen Dendievel over hoe belangrijk dit juist is.
De meesten van jullie kennen Leen Dendievel waarschijnlijk al wel via haar acteerwerk. Maar wisten jullie dat ze ook boeken schrijft? Voor haar eindwerk toegepaste psychologie besloot ze om niet de zoveelste paper over ADHD of depressie te schrijven, maar voor liefdesverdriet als thema te gaan. Ze vroeg zich af of je kunt sterven aan een gebroken hart. Al doende ontdekte Leen dat het schrijven haar wel lag. Ze stapte met haar eindwerk naar een uitgever en voor ze het wist lag haar eerste boek “HARD: liefde sterft nooit” in de winkels. Wat later volgden ook “Asem”, “George en Rita” en “Brief aan mijn kind”. Dit zijn stuk voor stuk inspirerende boeken die troosten en kracht geven aan wie het nodig heeft. “Uiteindelijk heb ik het gewoon gedaan”, vertelt Leen, “Ik ben gewoon beginnen schrijven, omdat ik merkte dat ik dat graag deed, dat het me voldoening gaf. Ik kan iets vertellen en ik kan dat ook verspreiden.”
“De meeste mensen begrijpen, bewust of onbewust, de noodzaak van cultuur. De noodzaak om even goed te kunnen lachen, goed te kunnen wenen, te verdwijnen in een ander verhaal dan de realiteit.”
Hoe belangrijk is cultuur voor jou?
Zeer belangrijk! Het prikkelt me, het zorgt ervoor dat ik mijn emoties kwijt kan, het laat me mensen ontmoeten en brengt interessante gesprekken op gang, het zet me aan het denken… Cultuur is heel belangrijk voor het mentaal welzijn van de mensen.
Artiesten vragen zich af wat “de mens” nodig heeft en proberen daarop in te spelen. Ze gaan op zoek naar belangrijke thema’s en stellen zichzelf de vraag: “Wat wil ik nu eigenlijk vertellen?” Vervolgens doen ze gewoon hun ding. Ze maken iets waar ze hun ei in kwijt kunnen en waar ook veel andere mensen zich in herkennen. De meeste mensen begrijpen, bewust of onbewust, de noodzaak van cultuur. De noodzaak om even goed te kunnen lachen, goed te kunnen wenen, te verdwijnen in een ander verhaal dan de realiteit.
Denk je dat dit engagement artiesten beschermt tegen moderne problemen als burnouts?
Nee, daar bestaat geen link tussen, hoor. Je kunt als artiest ook een burnout krijgen. Het zijn net diegenen die de grootste passie hebben voor hun job die een burnout krijgen. Omdat zij hun job zo graag doen dat ze niet kunnen stoppen met werken, ook al zijn er een hoop onverwerkte zaken die om aandacht schreeuwen. Mensen denken dat een burnout het gevolg is van te veel en te hard werken, maar dat beeld klopt niet helemaal. Een burnout ontstaat wanneer trauma’s en tegenslagen zich blijven opstapelen zonder dat ze de nodige aandacht krijgen. Tot het op een gegeven moment zo zwaar en eng wordt, dat je zelfs dat wat je het liefste doet, niet meer kunt doen. Dat je zelfs daarvoor niet meer kunt opstaan.
We zijn maar mensen, en we blijven maar mensen, en toch willen we altijd de snelste zijn. We willen mee vooruit blijven gaan met de technologie, terwijl we vaak vergeten dat het eigenlijk gewoon om het “nu” zou moeten gaan. Nu zit ik in de auto, nu ben ik aan het opletten. Gewoon nu. Dat is ook wat we vroeger altijd deden. Toen ik nog naast mijn grootouders woonde, zetten we vaak een stoel buiten en zaten we gewoon even naast elkaar. Er was geen gsm die ons de hele tijd herinnerde aan allerlei afspraken, aan alles wat er nog moest gebeuren. Er waren geen meldingen of berichtjes, niets wat nog snel even beantwoord moest worden. Je zat, en je genoot van elkaar. Je babbelde een beetje en daarna was je een beetje stil. Vandaag kunnen we dat niet meer, omdat de technologie ons dwingt om constant vooruit te denken. We vergeten dat we mensen zijn en geen robots. We kunnen niet zo snel mee-evolueren met de technologie, we zijn daar niet voor gemaakt.
“Je zat, en je genoot van elkaar. Je babbelde een beetje en daarna was je een beetje stil. Vandaag kunnen we dat niet meer, omdat de technologie ons dwingt om constant vooruit te denken.”
Kan cultuur ons helpen in het nu te leven?
Natuurlijk! Als je een museum binnengaat en je gaat naar een schilderij kijken, dan ben je op dat moment gewoon naar dat schilderij aan het kijken. Ga je naar het theater, dan schakel je je smartphone twee uur uit. Je bent verplicht om aandachtig te kijken, om enkel en alleen bezig te zijn met wat de personages op dat moment zeggen en doen. Hetzelfde geldt voor een concert: Wanneer je op een liedje staat te dansen, dan ben je op dat moment enkel bezig met de muziek. Dat zijn allemaal voorbeelden van de perfecte mindfulness.
Aandacht hebben voor één ding, daar gaat het om, en niet aandachtig zijn voor 1000 dingen tegelijkertijd. Waarom zijn we allemaal zo trots dat we kunnen multitasken? Is het niet veel belangrijker om je te kunnen focussen op één ding? Om even helemaal in het moment te zitten, te verdwijnen in het nu?
Leef je zelf al in het nu?
Ja, dat lukt me eigenlijk vrij goed. Ik denk dat ik best ouderwets kan zijn. Ik ben absoluut niet de soort mens die constant met zijn gsm in zijn handen zit. Integendeel, ik haat het als mensen hun gsm aan tafel bovenhalen. Ik hou ervan even weg te zijn, te genieten van iets moois, wat cultuur op te snuiven. Hetzelfde geldt voor reizen. Je hoeft niet noodzakelijk allerlei musea te bezoeken om cultuur mee te krijgen. Je kunt ook gewoon op de promenade wandelen en aandachtig naar de kasseien kijken. Van welke steen zijn ze gemaakt? Tot welke cultuur hebben die stenen ooit behoort? Welke stijlen zie je om je heen? Dat is in het nu zijn.
Niet een beetje, maar volledig van het leven genieten, dat zou absoluut prioritair moeten zijn. Op maandag kun je bijvoorbeeld al je mails beantwoorden, maar dan moeten ze op dinsdag kunnen wachten. We moeten een beetje zorgen dat we mee zijn, maar vooral kunnen genieten van het leven en alles wat daarbij hoort. Op een bepaald moment heb ik met paniekaanvallen gekampt, waardoor ik mijn leven helemaal heb omgegooid. Ik heb prioriteiten leren stellen. Mijn agenda is nu een gebruiksvoorwerp in mijn zak dat ik gebruik om dingen in op te schrijven, maar dat mijn leven niet bepaalt. In plaats van 1000 dingen door elkaar te doen, ga ik één ding kiezen en me daar volledig op focussen.
“Niet een beetje, maar volledig van het leven genieten, dat zou absoluut prioritair moeten zijn.”
Heeft de coronacrisis je hierbij geholpen?
Corona heeft me geleerd betere keuzes te maken. Ik ben gaan nadenken over wat ik al heb gedaan en wat ik nog wil doen. Ik heb ontdekt dat ik tijdens de coronacrisis geen enkele keer heb geacteerd, en dat ik blijkbaar ook mijn boterham heb kunnen verdienen met andere dingen. Acteren is mijn core business, daar wil ik tot het einde van mijn leven mee verder gaan. Alles wat ik erbij doe, doe ik er effectief gewoon bij. Maar toch speel ik liever drie maanden per jaar een goede rol in een goede serie of film, om dan de rest van het jaar andere dingen te kunnen doen die me ook voldoening geven. Schrijven bijvoorbeeld. Of opruimen.
Ik heb een vriendin die hard op mij lijkt. We zijn allebei zoals Monica uit Friends: we houden van orde en organisatie en we kuisen graag. Bovendien zijn we goed op elkaar ingesteld. Samen hebben we Pivot opgericht, ook een verwijzing naar Friends trouwens, een soort opruimbedrijfje. We hebben intussen al één project achter de rug: We hebben een bureau heringericht. Het resultaat daarvan staat trouwens ook op onze instagrampagina. We hopen dat de bal aan het rollen gaat en we mensen kunnen helpen hun living, kleerkast, huis… op orde te krijgen. Want chaos in de ruimte is chaos in je hoofd. Je kunt meer van elkaar genieten wanneer je huis op orde ligt. Wij kunnen een paar uur in je huis vertoeven om één bepaalde ruimte een make over te geven. Iets met je handen doen helpt je om in het moment zelf te zijn, los van alle technologie en dagelijkse zorgen. Ik vind het leuk om ’s avonds bezweet en fysiek moe thuis te komen en te weten dat je die dag echt iets hebt bereikt. Je kunt de verandering zien.
Daarnaast wil ik meer tijd doorbrengen met mijn partner, samen koken, lekker eten, reizen… Dat had ik al in mij, daar was ik al mee bezig, maar ik ga toch nog gerichter kiezen nu.
Heb je tips voor mensen die ook meer in het nu willen leven?
Mensen lezen boeken over mindfulness om mindful te kunnen zijn. Maar dan denk ik: lees gewoon een boek dat je graag wilt lezen, en lees dat boek met aandacht. Neem er de tijd voor, en dan ben je ook in het nu. Het zit eigenlijk in de kleine dingen, die veel mensen tijdens de coronacrisis hebben herontdekt. Helaas gaat ¾ van die mensen die kleine dingen weer snel vergeten, door de maatschappij die altijd op volle gas blijft draaien.
De truc is om alle technologische balast opzij te leggen en te weten wanneer het werk erop zit. “Nu ben ik gewoon thuis, nu kijken we samen naar een leuk programma, nu kan ik ontspannen.” En als je toch graag gebruik maakt van je smartphone, kun je op zoek gaan naar wat je ontroert, wat vind je mooi, wat raakt je? Ga op zoek naar dingen die je creativiteit prikkelen.
Daarnaast moet je prioriteiten leren stellen. Een mail beantwoorden, dat is echt geen prioriteit. Er is niemand die op zijn sterfbed gaat zeggen: “Ach, had ik die ene mail toch maar beantwoord”. Nee, die persoon gaat herinneringen ophalen. Weet je nog hoe we samen naar dat toneelstuk gingen kijken? Of weet je nog hoe lekker die maaltijd in dat restaurant was? Weet je nog hoe we toen samen gedanst hebben op dat nummer? Daarover gaat het gaan.
“Er is niemand die op zijn sterfbed gaat zeggen: “Ach, had ik die ene mail toch maar beantwoord.”
Meer lezen?
Interessant? Luister dan ook zeker naar deze podcastaflevering van Podvol Geluk, waarin Leen Dendievel meer van haar levenswijsheden deelt en op zoek gaat naar een definitie van geluk.
Of lees onze blogpost over Schrijven als een zoektocht naar contact.
Leen Dendievel haar laatste boek, “Brief aan mijn kind”, is ook zeker een aanrader!
25 Comments