Deze week steunde Klub Kultuur CAVA?!, een vzw die meer aandacht wil opeisen voor psychische kwetsbaarheid en weerbaarheid. CAVA?! creëert verbinding tussen mensen en stimuleert hen om naar elkaar te luisteren. Daarnaast wil CAVA?! ook de stap naar de professionele hulpverlening verkleinen en de taboe die hier nog steeds op rust doorbreken. Ga zeker een kijkje nemen op hun Facebookpagina en Instagram, als dat intussen nog niet is gebeurd. CAVA?! is echt een heel mooi initiatief. Heel eerlijk en oprecht.
CAVA met u? Leren spreken en luisteren.
De waarden van CAVA?! ? Eerlijkheid is heel belangrijk. Ontvankelijkheid ook. Liefde sowieso.
Veel mensen hebben de neiging om onmiddellijk een oordeel klaar te hebben wanneer ze iets zien of horen. Dat is menselijk, maar het maakt het delen van problemen wel een pak moeilijker. Dat niet alles is wat het lijkt, daar legt CAVA?! de nadruk op. Het kan geen kwaad om iets vanuit een ander perspectief te bekijken, om een beetje langer na te denken en je eerste gedachten bij te stellen. Denk na voor je iets zegt. Geef mensen de warmte en liefde die ze nodig hebben.
Dat de coronacrisis een grote impact heeft op het welzijn van de mensen, dat is intussen wel duidelijk. Er zijn veel mensen die zich alleen voelen, veel mensen die een enorme prestatiedruk ervaren, mensen zonder perspectief… Want hoe lang gaat dit nog duren? CAVA?! wil mensen met elkaar in contact brengen en verbintenis creëren, maar ook dat wordt erg moeilijk wanneer je elkaar enkel via een computerscherm mag zien. De spontaniteit van interacties gaat wat verloren en het mentaal welzijn van mensen lijdt daaronder.
Maar CAVA?! geeft niet op. Net nu is hun missie heel belangrijk. CAVA?! creëert lespakketten, organiseert (online) praatcafés, geeft mensen de mogelijkheid om hun verhaal te delen… Ze hopen dat hun volgers zich hierdoor in elkaar gaan herkennen en zich minder eenzaam gaan voelen. Als je niet goed in je vel zit, heb je al snel het gevoel dat niemand je begrijpt. CAVA?! wil mensen laten zien dat ze er niet alleen voor staan. Veel mensen willen wel praten, maar weten niet goed hoe. Andere mensen willen best luisteren, maar weten niet hoe ze daar vervolgens best op reageren. CAVA?! wil deze mensen helpen, en het hulp zoeken een beetje vergemakkelijken.
CAVA?!: van schoolproject tot vzw.
Het team van CAVA?! bestaat uit vijf personen: Femke Marien, Victor Marien, Steffi Soethoudt, Yoni Soethoudt en Louise-Marie Van Roy.
Het verhaal achter CAVA?! begint in zekere zin bij Steffi, die naar eigen zeggen ervaringsdeskundige is als het gaat over psychische kwetsbaarheid. In 2018 werd ze opgenomen in de psychiatrische afdeling van het Sint-Vincentiusziekenhuis in Antwerpen. Op dat moment wisten niet veel mensen hoe slecht ze zich toen voelde, hoe diep ze eigenlijk zat. Het was een geheim. Iets waar zo min mogelijk over gesproken werd.
Dit veranderde toen ze in opname ging: “Het voelt een beetje alsof je van de wereld verdwijnt. Je gaat niet meer naar school, je verschijnt niet meer in de sportclub, je kunt niet meer mee op leuke afspraakjes met je vriendinnen… Mensen beginnen vragen te stellen. Waarom ga je niet meer mee? Waarom kom je nooit meer langs?” Steffi had op dat moment kunnen liegen, maar ze besloot de waarheid te spreken. Ze wist dat ze anders geen stap vooruit zou komen, dat ze niet geholpen zou kunnen worden zonder eerlijk te zijn.
Een week na haar opname deelde Steffi haar verhaal op sociale media. Daar kwam natuurlijk veel reactie op. Zo reageerde ook Femke, die samen met Steffi in de kleuterklas had gezeten. Ook toen Femke van school veranderde, bleven ze nog een tijdje afspreken. Toch is hun vriendschap op een bepaald moment wat verwaterd. Ze volgden elkaar nog wel op sociale media, maar daar bleef het dan ook bij.
Tot dat ene belangrijke berichtje dus. Femke stuurde naar Steffi dat ze haar post gelezen had, en dat het haar niet onberoerd gelaten had. Ze vroeg hoe het nu met haar ging.
Steffi’s hart maakte een sprongetje. Femkes berichtje deed haar deugd. Ze besloot daarom zo eerlijk mogelijk te antwoorden. Ze vertelde over haar depressie, de trauma’s die ze moest verwerken, de angststoornis waarmee ze worstelde. Achteraf hoorde ze dat Femke na dat bericht was geblokkeerd. Femke had geen flauw idee hoe ze moest reageren. Ze raakte eigenlijk niet verder dan de vraag “Hoe gaat het nu met u?”
Toen Femke een paar weken later een schoolopdracht moest maken rond een maatschappelijk thema waarvan zij vond dat er nog werk aan de winkel was, besloot ze dat ze het over psychisch welzijn wilde hebben. Ze contacteerde Steffi opnieuw, met de vraag of die haar wilde helpen. Ze zijn onmiddellijk samen aan de slag gegaan. Al snel merkten ze echter dat er zoveel ideeën naar boven kwamen, dat ze nooit allemaal in die ene schoolopdracht zouden passen. Steffi en Femke wilden meer. Ze wilden hier verder in gaan. Zo is het idee van CAVA?! ontstaan. Omdat ze niet alles alleen konden doen, gingen ze samen op zoek naar mensen die in de raad van bestuur van CAVA?! zouden willen helpen. Zo kwamen ze terecht bij Yoni (de zus van Steffi), Victor (de broer van Femke) en bij Louise-Marie. Vzw CAVA?! was geboren!
Geen eenduidig stappenplan
Steffi wist vanuit haar ervaring hoe moeilijk het is om over bepaalde dingen te praten. Femke had op haar beurt ervaren dat het niet altijd eenvoudig is om hier op een gepaste manier op te reageren. Hoe geef je iemand de ruimte om te praten? Hoe ga je hier zelf als luisteraar mee om? Er zijn heel veel aspecten aan “je niet goed voelen”, aan “ergens mee zitten”. Er is geen eenduidig antwoord op de vraag “ik voel mij niet goed, wat moet ik nu doen?”. Als je een gebroken been hebt, ga je naar het ziekenhuis en krijg je daar een gips. Na een paar weken rusten is je been weer genezen. Je hebt een duidelijk stappenplan dat je kunt volgen en dat in de meeste gevallen tot de gewenste resultaten leidt. Bij psychisch welzijn bestaat zo’n stappenplan helaas nog niet.
Op school worden regelmatig cursussen EHBO gegeven. Je leert hoe je moet reageren als iemand flauw valt of als iemand zich verbrandt. Leerlingen krijgen lessen SO (seksuele opvoeding) en leren hoe ze zich het best beschermen tegen soa’s. Over die dingen wordt steeds meer en steeds opener gesproken. Dat is goed. Maar wie van jullie heeft er op school lessen over psychisch welzijn gehad?
Sofie vertelt dat ze zelfs nog nooit van een depressie had gehoord, voordat ze er zelf mee te maken kreeg. Doordat er over deze zaken niet gesproken wordt, krijgen mensen het gevoel dat het niet aan hen is om hierop te reageren. Op deze manier wordt het taboe in stand gehouden. Hoe meer je over iets praat, hoe minder angstaanjagend het wordt, hoe gemakkelijker om het aan te kaarten. Bipolaire stoornissen, depressies… het moet niet normaal worden om deze te hebben, maar het moet wel normaal worden om erover te spreken.
CAVA?! sprak met veel verschillende mensen en heeft daar veel van geleerd: “Je ziet dat er een heel breed spectrum is aan mogelijkheden. Je leert wat je kunt doen, wat goed werkt en wat je best vermijdt.” Veel mensen worstelen met een laag zelfbeeld, met een depressie, met te veel druk van buitenaf… Een constante die echter steeds terugkomt is de onmacht en de frustratie er niet over te kunnen praten. Gedachten uitspreken blijft heel moeilijk. Het vraagt veel moed om toe te geven dat je een laag zelfbeeld hebt, dat je het gevoel hebt dat niemand je graag heeft.
Wie ben ik? Wat wil ik? Nadenken over de toekomst.
Het doet pijn om te zien hoeveel mensen met deze dingen worstelen. Het doet pijn om te horen hoeveel mensen denken dat ze niet goed genoeg voor deze wereld zijn. Dat ze minder waard zijn dan anderen. Het doet pijn om te zien dat onze maatschappij nauwelijks reageert.
Er zijn al veel instanties, we gaan erop vooruit, maar de wachtlijsten zijn enorm. Stel je voor dat je naar de spoed gaat met een gebroken been, en dat ze je daar zeggen dat je binnen een paar maanden nog maar eens terug moet komen. Dat kun je je toch niet voorstellen? Toch gebeurt dit maar al te vaak als je hulp zoekt voor mentale problemen. Je voelt je nu niet goed, je hebt nu nood aan een babbel met iemand die daarvoor is opgeleid. Je hebt eindelijk al je moed verzameld om de stap te zetten. Maar je kreet wordt niet gehoord. Kom binnen een paar maanden nog maar eens terug. CAVA?! stimuleert mensen om te spreken en hulp te zoeken. Het is heel pijnlijk als die hulp dan uiteindelijk geweigerd wordt.
“Het doet pijn om te horen hoeveel mensen denken dat ze niet goed genoeg voor deze wereld zijn.
Het doet pijn om te zien dat onze maatschappij nauwelijks reageert.”
Zoals gezegd geeft CAVA?! echter niet zomaar op. Ondanks alles blijven ze positief. CAVA?! is dankbaar voor iedereen die zich inzet voor mentaal welzijn. Dankzij corona gaat hier nu veel meer aandacht naartoe. CAVA?! hoopt heel hard dat dit geen hype is die weer zal verdwijnen eens het virus overwonnen is. CAVA?! hoopt dat mensen zich ervan bewust gaan worden dat psychische kwetsbaarheid iets van alle tijden is, iets waar iedereen wel eens mee worstelt. We zijn allemaal mensen van vlees en bloed, die zich slecht kunnen en mogen voelen. De coronacrisis heeft veel mensen aan het denken gezet. Wie ben ik? Wat wil ik? De waarde van deze vragen kan op geen enkele manier worden overschat. Mensen moeten nadenken over wat ze met hun toekomst willen doen, los van de verwachtingen van anderen.
CAVA?! gelooft dat de wereld uiteindelijk wel weer in zijn plooien zal vallen en dat mensen de kracht zullen vinden om weer op te staan en hun leven weer op te nemen: “We hopen dat er op uit deze crisis geleerd kan worden, dat er op alle mogelijke vlakken dingen zullen worden aangepakt die al jaren aangepakt hadden moeten worden. Wij zijn meer dan ooit gemotiveerd om ervoor te gaan, om nog meer aan die alarmbel te trekken en nog meer in te zetten op spreken en luisteren.”
Tot slot nog enkele tips van CAVA?! om de coronacrisis door te komen:
- Sluit je niet op, mar ga naar buiten. Het is niet evident om in deze donkere tijden met weinig vooruitzichten uit bed te komen… Maar weet dat een andere omgeving ook andere perspectieven biedt. Probeer manieren te vinden om je huis regelmatig te verlaten en je hersenen wat extra zuurstof te gunnen.
- Maak een planning en creëer routine. Al is het maar dat je iedere dag opstaat, ontbijt en een boek leest. Of dat je iedere dag na het middageten een wandelingetje maakt. Zorg voor voorspelbaarheid. Dit zorgt op zijn beurt voor een gevoel van controle. Jij hebt nog steeds vat op je eigen bestaan.
- Zoek naar kleine dingen die je gelukkig maken. Luister naar je favoriete muziek, lees dat ene boek dat al zo lang op je lijstje staat… Heb je altijd al willen leren schilderen? Nu is het moment!
- Stel jezelf kleine, haalbare doelen. Geniet van de voldoening die het behalen van deze doelen je geeft. Een voorbeeld? Daag jezelf uit iedere dag 10 000 stappen te zetten. Of start een online talencursus. Kweek je eigen groentjes. Opties genoeg!
- Zoek naar diepgang. Veel mensen hebben iets met kamerplantjes. Koop een zak potgrond en kijk hoe die kleine zaadjes tot volwaardige planten groeien. Doe onderzoek, lees boeken, zoek informatie op. Verdiep je ergens in.
- Blijf contact zoeken met andere mensen. Begin desnoods opnieuw brieven te schrijven. Of stuur eens een kaartje. Het is zo belangrijk om verbinding te creëren. Ventileer en geef andere mensen de ruimte om te ventileren.
- Het is goed om dingen te relativeren voor jezelf, zonder daarmee eventuele problemen weg te duwen of te negeren. Voor jezelf kun je zeggen dat het altijd nog erger kan, als dat je helpt. Maar doe dat alsjeblieft nooit voor iemand anders. Iedereen heeft het recht zich slecht te voelen. Als we allemaal vanuit het idee gaan redeneren dat er altijd mensen zijn die het nog slechter hebben, dan zou er maar één iemand zich slecht mogen voelen. Slechts één persoon, met de allermeeste miserie, zou het recht hebben om te klagen. Zo werkt het dus niet. We zeggen toch ook niet dat je niet gelukkig mag zijn omdat er altijd mensen zijn die het beter zullen hebben? Dat slaat helemaal nergens op.
- Probeer je aan je werkuren te houden. Ook al heb je nog zo veel werk, het heeft geen zin om van zes uur ’s ochtends tot tien uur ’s avonds zonder pauze door te werken. Het heeft geen zin iedere dag dertig tassen koffie te drinken en de signalen die je lichaam je geeft te negeren. Jij hebt de controle. Jij bepaalt je uren.
Facebookpagina van CAVA?!: https://www.facebook.com/CAVAvzw
Instagram van CAVA?!: https://www.instagram.com/cava_vzw/
