Hoewel hij officieel al met pensioen is, blijft Warre Borgmans de uitdagingen van het podiumleven opzoeken. 1 maart ging hij nog met een nieuwe voorstelling in première. Helaas bleef het bij deze ene voorstelling. Nog geen dag later werden alle evenementen en optredens voor onbepaalde tijd verboden. In mei stond er een herneming van Hitler is dood op het programma, die hierdoor ook in het water viel.
Enthousiasme en trots klinken door in Warres stem, wanneer hij over dit toneelstuk spreekt. Dat het zes jaar geleden ook al eens werd opgebracht en toen een groot succes was. Dat het de toneelschrijfprijs gewonnen heeft. Dat Hitler zich vorig jaar 30 april exact 75 jaar geleden van het leven beroofde, en dat Hitler is dood dat moest herdenken. Helaas, de tournee werd noodgedwongen een jaartje uitgesteld. We vroegen Warre Borgmans waar hij nu mee bezig is, en hoe hij de toekomst voor zich ziet.
“Het is goed om naar manieren te zoeken om met elkaar in contact te komen, om te praten over problemen, om samen de mogelijkheden en de onmogelijkheden te bekijken en van daaruit naar oplossingen te zoeken. (…)
Dit gebeurt onder andere dankzij kanalen als Klub Kultuur.”
Waar bent u op dit moment mee bezig?
Vorige week zijn Katelijne Verbeke en ik in première gegaan met een stuk dat Kalm heet. Dat stuk is op een eigenaardige wijze tot stand gekomen.
Theaterhuizen vragen namelijk om je programma minstens twee jaar op voorhand bekend te maken, zodat ze hun programmaboekjes kunnen samenstellen, prijzen kunnen bepalen en publicatiemateriaal kunnen verzamelen. Zo werd twee jaar geleden bepaald dat we nu Een Heilige Avond zouden spelen, een toneelstuk over terrorisme dat in Duitsland werd bekroond.
Door de lockdown hadden Katelijne en ik besloten om de tekst samen al eens door te nemen, nog voordat de eigenlijke repetities van start zouden gaan. Een Heilige Avond is een heel mooi stuk, maar er valt niet mee te lachen. Integendeel, in combinatie met de lockdown woog de ernst van dit stuk erg zwaar. We werden er allebei een beetje triestig van. We wisten dat de situatie in september gelijkaardig zou zijn en dat dezelfde beperkingen nog een tijdlang zouden aanhouden. Daarom hebben we net voor de zomervakantie besloten om het stuk aan de kant te schuiven, ook was er al publiciteitsmateriaal verzonden.
Vervolgens heb ik aan mijn neef Dimitri Leue gevraagd of hij het zag zitten om op heel korte tijd iets luchtigers te schrijven. Het resultaat was Kalm, een stuk over een koppel dat lessen geeft om mindfull (kalm dus) te worden. Dit stuk ging vorige week in première. Het is geen vrijblijvend stuk, het bevat wel degelijk een boodschap, maar het is leuker om naar te kijken. Het is minder zwaar dan Een Heilige Avond was.
We spelen nu twee voorstellingen per avond, met een half uurtje pauze tussen. De zaal moet telkens opnieuw worden ontsmet en het duurt minstens een half uur voor de mensen in de zaal op hun plek zitten. Het is best zwaar om dat organisatorisch voor elkaar te krijgen. Daar bovenop is er ook nog eens de angst die veel mensen uit de zalen weghoudt. Het is een hele aanpassing om op deze manier te spelen, maar het is dit of helemaal niets. We hebben al voor hetere vuren gestaan. We hebben al voorstellingen gespeeld die drie of vier uur duurden. Kalm duurt ongeveer een uur en twintig minuten. Twee voorstellingen per avond is dus doenbaar. Het is spelen of niet spelen, en wij hebben ervoor gekozen om te spelen.
Hoe belangrijk is cultuur voor u?
Met het ouder worden, besef ik steeds meer hoe belangrijk iedere vorm van cultuur en iedere vorm van entertainment voor de mensen is. Verheffing lijkt misschien een zwaar woord, maar het vat het idee daarachter wel mooi samen. In mijn hele leven is er nooit geen cultuur geweest. Op heel jonge leeftijd wist ik al dat ik acteur wilde worden. Ik kreeg muziekles, acteerles, dansles… Ik heb altijd in die middens vertoefd en kan mij geen leven voorstellen zonder die input. De uitdaging ligt erin nieuwe dingen uit te proberen en met nieuwe mensen samen te werken. Hoewel ik officieel met pensioen ben, voel ik mij nog steeds erg aangesproken om daar iets mee te doen.
Ik heb echter wel het gevoel dat het steeds moeilijker is geworden om dingen op gang te krijgen als acteur. Er zijn wel nog steeds bepaalde structuren, maar er bestaan geen echte toneelgezelschappen meer. Toen ik begon met acteren namen dit soort toneelgezelschappen vijfentwintig tot dertig vaste acteurs in dienst, die dan een zogenaamd repertoire op het podium brachten. Ze speelden grote klassieke stukken, moderne stukken, kluchten, komedies… Een beetje van alles wat. k verwijs hier naar een oproep van Tom van Dijck die ik onlangs nog op de televisie zag:
We moeten gezelschappen opnieuw middelen geven om acteurs te engageren. We moeten ervoor zorgen dat acteurs weer langere tijd kunnen samenwerken aan een repertoire waarin verschillende genres worden opgenomen.
Elke tijd heeft zijn voor- en nadelen en zijn moeilijkheden en kwaliteiten. Ik ben van de oudere garde en trek mijn plan daarin. Ik probeer mijn eigen weg te zoeken. Kalm hebben Katelijne en ik volledig zelf op poten gezet, los van enige structuur of gezelschap. Dankzij onze naambekendheid is dit ook gelukt. Voor jonge mensen worden dit soort projecten echter totaal onmogelijk gemaakt. Ze hebben niets om op terug te vallen. Als je pas begint, is het moeilijk om voet aan de grond te krijgen, om binnen te geraken, om dingen voor te stellen die ook daadwerkelijk zullen worden gerealiseerd.
Hoe ziet de culturele toekomst eruit?
Niemand weet hoe de toekomst eruit zal zien. Die onwetendheid drukt op de mensen, en dan spreek ik niet alleen over kunstenaars. Je merkt dat iedereen het moeilijk heeft. De culturele sector in zijn geheel is zeer zwaar getroffen. De overheid heeft te lang gewacht om daar specialisten bij te halen, om duidelijke afspraken te maken rond wat wel en niet kan. Maar gedane zaken nemen geen keer. Ik ben blij dat we intussen terug kunnen en mogen spelen. Het is echter jammer dat een deel van de mensen afgesneden worden van deelname aan theatervoorstellingen. Het feit dat er nu gereserveerd moet worden omdat de plaatsen beperkt zijn, verhoogt de drempel nog. De Roma heeft een project op poten gezet om een breder publiek te bereiken. Zij proberen echt te focussen op verschillende bevolkingsklassen. Maar uiteindelijk is dit niet zo goed gelukt. Vroeger was het al moeilijk, nu is het nog moeilijker. En het zal nog moeilijker worden. Het is voor iedereen een uitdaging om bruggen te bouwen en met elkaar in contact te blijven.
We moeten nu in de eerste plaats wachten op coronaluwte. Corona is de eerste vijand die moet worden overwonnen. Daarna kunnen we met een schone lei beginnen. Los van de bedrukking of van de moeilijkheden denk ik dat er ook positieve dingen zullen worden meegenomen. We moeten andere manieren vinden om te spelen, en dit kan tot leuke projecten leiden.
Zo brengt het Toneelhuis zijn voorstellingen nu in het Pakhuis in plaats van in de Bourlaschouwburg. Het Pakhuis is veel groter, zodat er meer afstand tussen de acteurs en het publiek kan worden bewaard. Het is goed dat dit soort oplossingen worden bedacht. Maar ook dat is niet onuitputtelijk. Het zou leuk zijn als we weer gewoon bijeen zouden kunnen komen in een theaterzaal.
Cultuur is er altijd geweest, en cultuur zal er ook altijd mogen en moeten zijn. Mensen zullen altijd de behoefte hebben om dingen live mee te maken, om getuige van iets te zijn, om geëntertaind te worden en te genieten. Dat zal niet verdwijnen. Het is nog maar enkele maanden geleden, in maart, dat het allemaal begonnen is. Kijk waar we in de tussentijd al zijn geraakt! Het is goed om naar manieren te zoeken om met elkaar in contact te komen, om te praten over problemen, om samen de mogelijkheden en onmogelijkheden te bekijken en van daaruit ook samen naar oplossingen te zoeken. We moeten ons samen opnieuw uitvinden en samen bouwen aan een nieuw normaal. Het is zeer nuttig om mensen daarover te laten lezen. Dit gebeurt onder andere dankzij kanalen als Klub Kultuur. Op dat vlak zie ik de toekomst nogal positief in.
Inspirerend? Bekijk dan zeker ook onze andere interviews, met onder andere Tom Helsen en Arnoleon!
Benieuwd naar het toneelstuk Kalm van Warre Borgmans en Katelijne Verbeke? Alle info vindt je hier!
http://www.koortzz.be/nl/artiesten/katelijne-verbeke-warre-borgmans/
